Su Ürünleri Gıda Güvenliğinde Öneme Sahip Hedef Türlerin Tüm Genom-Transkriptom Dizilemesi ve Hücre Hatlarının Oluşturulması

Yeşil mutabakata uyum kapsamında 2027 yılına kadar Türkiye su ürünleri avcılığı ve yetiştiriciliğindeki biyoçeşitliliğin korunması ve su ürünleri üretiminin gıda arzı güvenliği için sürdürülebilir hale getirilmesi için genomik, transkriptomik ve hücre hattı yöntem ve ürünlerin geliştirilmesi

Projenin Amacı ve Hedefleri

Türkiye avcılık ve yetiştiriciliğinde önem arz eden 35 türün tüm genom dizilemelerin ve transkriptom analizlerinin yapılarak elde edilecek bilginin su ürünleri avcılığı ve yetiştiriciliğine yön verecek ve gıda arzı güvenliğini büyük ölçüde sürdürülebilir hale getirmeye katkıda bulunacak teknolojilerin geliştirilmesine zemin hazırlayacak biyoinformatik analizler ile işlenerek bilim dünyası ve özel sektörün kullanımına sunmaktır. 

Bu genomik analizler tüm dünyada kabul görmüş ve yaygın olarak kullanılan Yeni Nesil Dizileme platformları olan yüksek doğruluklu kısa okumalar için Illumina ve validasyon için uzun okumalara sahip Nanopore platformları kullanılarak optimize edilecek yöntemler ile gerçekleştirilecektir. Nanopore platformu genomların tek parça okunarak Illumina platformundan gelecek kısa okumalar için kalıp oluşturulmasını sağlayacaktır. Bu şekilde hata oranı düşük genom ve transkriptom analizleri gerçekleştirilecektir. Ayrıca, ülkemizin su ekosistemlerindeki canlıların biyoçeşitliliğini korumak, insanlar tarafından tüketilen türlerin hücre tabanlı etlerini kültür ortamında üretmek ve bu sayede su ürünleri üretimine sürdürülebilir bir alternatif sağlamak amaçlanmıştır.

Projenin Hedefleri

Genom ve transkriptom bilgilerinin platformda bulunan diğer projelere kaynak genetik bilgiyi sağlamak

Transkriptom analizleri ile türlerin yetiştiricilik için önemli verim ve direnç gizi özelliklerine ilişkin temel bilgileri oluşturması ile gelecekte kullanılacak genetik iyileştirme çalışmalarında Türkiye su ürünleri sektörünün gıda arzı güvenliğinde atılım yapabilmesinin altyapısını erkenden oluşturmak

Türkiye’nin ilk (yayınlanmış) genom verileri oluşturularak, bu verilerin açık erişime sahip olmasını sağlamak

Elde edilen transkriptomik ve genomik veriler ile aşı, hastalık tanı kiti, gıda bozulmalarında kullanılacak patojen tanı gibi ürünlerin geliştirilebilmesine olanak sağlamak

Platform kapsamında gerçekleştirilecek ve sonrasında ulusal/uluslararası diğer çalışmalarda Ar-Ge konusunda da öncü bir rol üstlenilmesini sağlamak

Yöntemler ve Süreçler

Türkiye avcılık ve yetiştiriciliğinde önem arz eden 35 türün tüm genom dizilemelerin ve transkriptom analizlerinin yapılarak elde edilecek bilginin su ürünleri avcılığı ve yetiştiriciliğine yön verecek ve gıda arzı güvenliğini büyük ölçüde sürdürülebilir hale getirmeye katkıda bulunacak teknolojilerin geliştirilmesine zemin hazırlayacak biyoinformatik analizler ile işlenerek bilim dünyası ve özel sektörün kullanımına sunmaktır. 

Bu genomik analizler tüm dünyada kabul görmüş ve yaygın olarak kullanılan Yeni Nesil Dizileme platformları olan yüksek doğruluklu kısa okumalar için Illumina ve validasyon için uzun okumalar sahip Nanopore platformları kullanılarak optimize edilecek yöntemler ile gerçekleştirilecektir. Nanopore platformu genomların tek parça okunarak Illumina platformundan gelecek kısa okumalar için kalıp oluşturulmasını sağlayacaktır. Bu şekilde hata oranı düşük genom ve transkriptom analizleri gerçekleştirilecektir. Ayrıca, ülkemizin su ekosistemlerindeki canlıların biyoçeşitliliğini korumak, insanlar tarafından tüketilen türlerin hücre tabanlı etlerini kültür ortamında üretmek ve bu sayede su ürünleri üretimine sürdürülebilir bir alternatif sağlamak amaçlanmıştır.

Önemli Özellikler

Genom ve transkriptom bilgileri ile platformda bulunan diğer projelere kaynak genetik bilgiyi sağlamak

Transkriptom analizleri ile türlerin yetiştiricilik için önemli verim ve direnç gizi özelliklerine ilişkin temel bilgileri oluşturması ile gelecekte kullanılacak genetik iyileştirme çalışmalarında Türkiye su ürünleri sektörünün gıda arzı güvenliğinde atılım yapabilmesinin altyapısını erkenden oluşturmak


Türkiye’nin ilk (yayınlanmış) genom verileri oluşturularak, bu verilerin açık erişime sahip olmasını sağlamak

Elde edilen transkriptomik ve genomik veriler ile aşı, hastalık tanı kiti, gıda bozulmalarında kullanılacak patojen tanı gibi ürünlerin geliştirilebilmesine olanak sağlamak

Platform kapsamında gerçekleştirilecek ve sonrasında ulusal/uluslararası diğer çalışmalarda Ar-Ge konusunda da öncü bir rol üstlenilmesini sağlamak

Proje Ekibi
Unvan, Adı, Soyadı Projedeki Görevi Çalışmakta Olduğu Kurum/Kuruluş
1 Doç. Dr. Emre KESKİN Yürütücü ASAUM
2 Doç. Dr. İsmail Kudret Sağlam Araştırmacı  Koç Üniversitesi 
3 Prof. Dr. İbrahim Raşit Bilgin Araştırmacı  Boğaziçi Üniversitesi 
4 Doç. Dr. Arzu Karahan Araştırmacı  ODTÜ 
5 Prof. Dr. Kamil Can Akçalı Araştırmacı AÜKHE
6 Doç. Dr. Fadime Kıran Araştırmacı Ankara Üniversitesi Fen Fak. Biyoloji Bölümü
7 Dr. Ergül Dilan Çelebi Birand Araştırmacı Akerbio Biyoteknoloji A.Ş.
8 Dr. Erdem Erikçi Araştırmacı Akerbio Biyoteknoloji A.Ş.
9 MSc. Zeynep Büşra Özer  Araştırmacı AÜKHE

Doç. Dr. Emre KESKİN

Yürütücü

ASAUM
Genomik, Biyoinformatik  

Doç. Dr. Emre KESKİN

Yürütücü

ASAUM
Genomik, Biyoinformatik  

Doç. Dr. İsmail Kudret Sağlam

Araştırmacı

Koç Üniversitesi
Genomik, Transkriptomik, Biyoinformatik

Prof. Dr. İbrahim Raşit Bilgin

Araştırmacı

Boğaziçi Üniversitesi
Genomik, Transkriptomik

Doç. Dr. Emre KESKİN

Yürütücü

ASAUM
Genomik, Biyoinformatik  

Doç. Dr. Emre KESKİN

Yürütücü

ASAUM
Genomik, Biyoinformatik  

Doç. Dr. İsmail Kudret Sağlam

Araştırmacı

Koç Üniversitesi
Genomik, Transkriptomik, Biyoinformatik

Prof. Dr. İbrahim Raşit Bilgin

Araştırmacı

Boğaziçi Üniversitesi
Genomik, Transkriptomik

Doç. Dr. İsmail Kudret Sağlam

Araştırmacı

Koç Üniversitesi
Genomik, Transkriptomik, Biyoinformatik