Gökkuşağı Alabalığında Kaliteli Yavru Elde Edilmesi İçin Anaç Seçimi Uygulamalarının Geliştirilmesi
Ülkemizde sofralık boy alabalık yetiştiriciliği dünyadaki üretime paralel olarak artmış, bunun yanında Türk somonu markasıyla sektöre yeni bir ürün kazandırılmıştır. Yetiştiriciliğin ilk aşamasını oluşturan yumurta temini ise ağırlıklı olarak ithal temin yoluyla ve yerli imkanlarla anaç stokları oluşturmuş işletmeler aracılığıyla sağlanmaktadır. Sektörün gökkuşağı alabalığına artan ilgisi, ülkemizde faaliyet gösteren kuluçkahane altyapısına sahip işletmelerde yer alan anaç stoklarının yetiştiricilikte kullanım olanaklarının bilimsel olarak belirlenmesi gerektiğini göstermektedir. Bu kapsamda projenin ortaya koyduğu araştırma sorusu; ülkemizde mevcut gökkuşağı alabalığı kuluçkahanelerindeki anaç profillerinin yetiştiricilik verimini arttırmak üzere belirli özellikler bakımından farklılık oluşturup oluşturmadığı üzerinedir.
Yetiştiricilikte moleküler belirteçlerin kullanılması ticari boyutta verim kayıplarını engelleyecek uygulamalar arasında yer almakta ve ülkemizde de bu anlamda üretim faaliyetlerinde yönetimsel stratejiler geliştirilmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Küresel ölçekte anaç stok bulunduran işletmelerde hastalığa bağlı problemin minimize edildiği, yaşama oranı ve yemden yararlanmanın arttığı umut verici sonuçların ülkemizde de uygulamaya alınması gerekliliği bir gerçektir. Bu kapsamda proje sonuçları ile, Türkiye’de ilk kez farklı bölgelerde anaç stok bulunduran işletmelerin performansının belirlenmesi ve değerlendirmeye alınması öngörülmektedir. Proje, ülkemizde faaliyet gösteren gökkuşağı alabalığı yetiştiricilik sektörüne kârlı bir biçimde yumurta üretiminin arttırılması için bilimsel bilginin kazandırılması konularını içermektedir.

Projenin Amacı
Projenin amacı, gökkuşağı alabalığı üretim sektöründe yumurta verimini arttırmak üzere gereksinim duyulan yönetimsel düzenlemelere ilişkin ihtiyaçların ortaya konulmasıdır.
Projenin Hedefleri
Ülkemizin farklı bölgelerinde yer alan kuluçkahane altyapısına sahip anaç bulunduran yedi işletmeden ilk defa yumurta alımı için kullanılacak anaç adaylarında morfometrik ölçümler ve QTL analizlerinin yapılması,
Bu anaç adaylarından elde edilen yumurtalar ve ithal yumurtaların parmak boya kadar yetiştirilmesi,
İlk iki aşamadan elde edilen veri setinin değerlendirilerek anaç stok profili ve üretim performansının belirlenmesi ile gökkuşağı alabalığı için verimli yetiştiricilik modelini oluşturacak verilerin ülkemiz için ilk kez elde edilmesi hedeflenmektedir.
Önemli Özellikler
Proje ile ülkemizde gökkuşağı alabalığı yetiştiriciliğini ve Türk somonunun marka değerini arttırmak üzere gerekli ilk veriler sağlanacaktır.
Ülkemizde faaliyet gösteren özel sektör tarafından bilimsel metotlara bağlı kalarak anaç seçim uygulamalarının kapsamlı şekilde yapılması olanaklı hale gelebilecektir.
Ülkemizin farklı bölgelerinde yerli imkanlarla anaç stok oluşturmuş ve kontrollü koşullarda yumurta üreten işletmeler ithal edilen yumurtalar ile karşılıklı olarak kıyaslanarak rekabet gücünün düzeyi ortaya konulacaktır.
Su Ürünleri yetiştiricilik sektörünün ihtiyaçlarına modern moleküler belirteçler aracılığıyla yeni yaklaşımlar kazandırılabilecektir.
Yöntem ve Süreçler
Su Ürünleri Yetiştiricileri Üretici Merkez Birliği tarafından sağlanan koordinasyon ile ülkemizin farklı bölgelerinde faaliyet gösteren kuluçkahane altyapısına sahip ve anaç bulunduran 7 adet işletme belirlenmiştir. İşletmelerden temin edilen dişi anaçlardan alınan kuyruk yüzgeci doku örneklerinde SNP belirteçleri kullanılarak QTL haritalaması, bu anaçlardan elde edilen yumurtalar ve ithal yumurtaların açılma oranları ile yavrularda yaşama oranı, büyüme performansı, sindirim enzim aktivitesi, tüm transkriptom üzerinden gen ifadesi düzeyleri ve yavrularda QTL haritalaması ile anaç popülasyonlarından yavru balıklara aktarım düzeyleri belirlenecektir.
Önemli Özellikler
Proje ile ülkemizde gökkuşağı alabalığı yetiştiriciliğini ve Türk somonunun marka değerini arttırmak üzere gerekli ilk veriler sağlanacaktır.
Ülkemizde faaliyet gösteren özel sektör tarafından bilimsel metotlara bağlı kalarak anaç seçim uygulamalarının kapsamlı şekilde yapılması olanaklı hale gelebilecektir.
Ülkemizin farklı bölgelerinde yerli imkanlarla anaç stok oluşturmuş ve kontrollü koşullarda yumurta üreten işletmeler ithal edilen yumurtalar ile karşılıklı olarak kıyaslanarak rekabet gücünün düzeyi ortaya konulacaktır.
Su Ürünleri yetiştiricilik sektörünün ihtiyaçlarına modern moleküler belirteçler aracılığıyla yeni yaklaşımlar kazandırılabilecektir.
Sonuçlar ve Başarılar (Bu bölüm daha sonra hazırlanacaktır.)
Proje Ekibi
Unvanı, Adı, Soyadı | Projedeki Görevi | Çalışmakta Olduğu Kurum/Kuruluş | |
1 | Dr. Öğr. Üyesi Doğukan Kaya | Yürütücü | Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi |
2 | Prof. Dr. Ercüment Genç | Araştırmacı | Ankara Üniversitesi |
3 | Prof. Dr. Şenay Sarıca | Araştırmacı | Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi |
4 | Prof. Dr. Deniz Çoban | Araştırmacı | Aydın Adnan Menderes Üniversitesi |
5 | Prof. Dr. Cüneyt Suzer | Araştırmacı | Ege Üniversitesi |
6 | Dr. Öğr. Üyesi Boran Karataş | Araştırmacı | Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi |
7 | Doç. Dr. Tülin Arslan | Araştırmacı | Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi |
8 | Prof. Dr. Emre Keskin | Araştırmacı | Ankara Üniversitesi |
9 | Dr. Buket Yazıcıoğlu Altıntas | Araştırmacı | Su Ürünleri Yetiştiricileri Üretici Merkez Birliği |